ABD'li siyasetçi mitomani kurbanı mı?

ABD, Kasım'daki ara seçimleri kazanan George Santos skandalını konuşuyor. Eğitimi, iş ve özel yaşamı, hatta kökeni ile ilgili yalanlar söylediği ortaya çıkan Santos'un, son olarak eski bir 'drag queen' olduğu iddia edildi. Santos "Özgeçmişimi süslediğim için özür dilerim" dedi ama yaptığı süslemekten biraz farklı gibi. Bazı insanlar kendisini kahraman gibi göstermek, kabul görmek ya da sempati toplamak için yalan söylemekte bir sakınca görmüyor ve bilim bunu mitomani, yani patolojik yalancılık başlığı altında ele alıyor. Peki Santos mitomani kurbanı mı, yoksa yapılan sadece basit bir kandırmaca mı? Sinirbilim Uzmanı Prof. Dr. Sinan Canan konunun tıbbi boyutunu değerlendirirken, Ciner Medya Grubu ABD Temsilcisi Ali Çınar, Santos'un göreve bu şekilde devam etmesinin mümkün görünmediğini söyledi.

Mitomani, tek başına bir hastalık olarak değil; epilepsi, beyin tümörleri, kafa travmaları gibi nörolojik sorunlara ya da şizofreni, bipolar, manik depresif bozukluk gibi durumlara eşlik eden bir bulgu olarak nitelendiriliyor. Mitomaninin obsesif kompülsif bir şekilde yalan söyleme şeklinde tanımlandığını belirten Sinirbilim Uzmanı Prof. Dr. Sinan Canan "Bu tip insanlar günlük yaşamlarında kendilerine engel olamayarak, devamlı gerçeğe aykırı iddialarda bulunuyorlar. Çok detaylı bir şekilde senaryolar yazabiliyorlar ve bu senaryolara çoğu zaman kendileri de inanıyorlar" dedi. Canan "Yalan söylediğimizde aşırı bir stres tepkisi yaşarız. Bu iki ayrı senaryoyu bir arada tutma zorluğundan kaynaklanır. Birçok insan günlük hayatında başını belaya sokmaktansa doğru söylemeyi tercih eder. Bu tip kişilerde ise bu mekanizma çalışmıyor ve tekrarlı olarak yalan söylemek alışmaya sebep oluyor" şeklinde konuştu.

MİTOMANİ Mİ, SİYASİ SAHTEKARLIK MI?

George Santos'un, seçilmesinin ardından, neredeyse tüm hayatı ile ilgili yalan söylediği ortaya çıktı. New York Times'ın geçmişiyle ilgili haberi sonrasında; üniversiteden mezun olduğu konusunda yalan söylediğini ve Citigroup ile Goldman Sachs'ta çalıştığına dair yanıltıcı iddialarda bulunduğunu itiraf etti. Seçim döneminde iddia ettiği gibi Yahudi olmadığı da belirlenen Santos'un, meclisteki ilk eşcinsel Cumhuriyetçi olmasına rağmen, yıllar önce bir kadınla evlendiği bile ortaya çıktı. George Santos ile ilgili son iddia ise yıllar önce Brezilya'da 'drag queen' olarak güzellik yarışmasına katıldığı yönünde.

Mitomaninin en önemli farkının, herhangi bir çıkar ya da menfaat gözetmeden yalan söyleme durumu olduğunu ifade eden çeken Prof. Dr. Sinan Canan "Psikiyatrik bir temeli olabilir ama tıbbi inceleme yapmadan bu tip tanımları koyabilmek için, o kişinin menfaat amacıyla bu işi yapmadığından ve günlük hayatında kompülsif bir derecede yalan söyleme durumundan muzdarip olup olmadığından emin olmamız lazım. Bu bana daha çok siyasi sahtekarlık, kandırmaca ya da yapılandırılmış bir kimlik yalanı gibi geliyor" dedi. Mitomanların yalanlarını ortaya çıkarabilecek durumlardan kaçındıklarına dikkat çeken Canan "Mitomanide genellikle karşımıza çıkan şey, kitlesel bir figür olmaktan uzak durmaları, bir makama gelme dertlerinin olmamasıdır. Belki de bu noktaya gelene kadar fark edilmemiş şanslı bir mitomandır. Ama ben bunun küçük bir ihtimal olduğunu düşünüyorum" şeklinde konuştu.

"DİRENİYOR AMA BU ŞARTLARDA ZOR"

Santos itiraf ettiği yalanlarla ilgili "Özgeçmişimi süslediğim için özür dilerim" dese de istifa baskısı sürüyor.

Santos hakkında yalan beyanda bulunduğu gerekçesiyle soruşturma başlatıldığını söyleyen Ciner Medya Grubu ABD Temsilcisi Ali Çınar "Hem Demokrat Parti'den hem de kendi partisinden istifa çağrıları durmuyor. Cumhuriyetçi Parti liderliği ise çoğunluğu kaybetmemek için istifa etmesini istemiyor. Çünkü seçim tekrarlanırsa Demokrat Parti adayının kazanma ihtimali var" dedi. Santos'un, yaşananlara rağmen iki komitede yer almasının da tepki çektiğini belirten Çınar "ABD Kongre koridorlarında gazeteciler her gün 'ne zaman istifa edeceksiniz?' diye soruyor. 'Seçmen karar verir' diyerek direniyor, seçime kadar istifa etmeyeceğini ifade ediyor ama bu şartlarda ne kadar dayanır bilmiyorum. İki yıl bu şekilde görev yapması çok zor" şeklinde konuştu.

"YALANA ZEKİ BEYİNLER BAŞVURABİLİR"

Mitomaninin hastalık olup olmadığı tartışılsa da altında yatan psikiyatrik bir sorun olduğu kesin. Sinirbilim Uzmanı Prof. Dr. Sinan Canan mitomani vakalarının yaklaşık yüzde 30'unda kötü bir aile hikayesi olduğunu belirtinken, bu problemin aslında çok da öğretici olduğuna dikkat çekti. "Yalan büyük beyinlerin, zeki beyinlerin başvurabildiği bir şeydir" diyen Canan "Yalan karmaşık sosyal ilişkiler için önemlidir. Basit yapılı hayvanlarda yalan göremezsiniz. Mesela kötü görünen bir arkadaşımıza 'bugün ne kadar iyi görünüyorsun' diyebilmek için yalan söylemeye ihtiyacımız var. Ama iş patolojik boyutlara vardığında neler olabileceğine bakarak, yalanın kontrolünün çok önemli olduğunu hatırlarız. Dolayısıyla mitomani öğreticidir aslında" ifadelerini kullandı.