Başkan Joe Biden, başarısız Afganistan’dan çıkış planı ve CENTCOM Komutanı General Kenneth McKenzie’nin “10 sivili yanlışlıkla öldürdük” açıklamasının yankıları sürerken, bu kez de ABD ile Fransa arasında tansiyon yükseldi.
Avustralya’nın, Fransa’yla imzaladığı 66 milyar dolarlık denizaltı satın alma anlaşmasını iptal edip ihaleyi ABD ve İngiltere’ye vermesi nedeniyle Paris’in tepkisi dinmiyor. Fransa Dışişleri Bakanı Jean Yves Le Drian, “Bu, bize sırtımızdan vurulan bir darbedir, bu hikaye bitmedi” diyerek Washington’daki Büyükelçisi Philippe Etienne’ni Paris’e geri çağırdı. Aynı şekilde başkent Washington D.C’de planlanan büyük Fransa-ABD Dostluk Galası’nın yanı sıra Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da BM Genel Kurulu için New York’a gelme planını iptal etti.
Biden yönetimi, Fransa’nın hala yakın ortak ve dost olduğunu, özellikle Hint-Pasifik ittifakında Paris’in önemsediğini vurgularken, Avustralya da, geleneksel dizel Fransız denizaltısı yerine Amerikan nükleer denizaltısını seçme kararının “ulusal güvenlik çıkarlarına daha uygun olduğu için” aldıklarını bildirdi.
İçeriden muhalefet var
Açıkçası Fransa’nın, Avusturalya’dan ziyade, ABD’ye daha çok tepkili olduğunu belirtebilirim. Biden yönetiminin, Avrupa Birliği ve NATO vurgusu ile “Müttefiklerimizle yakın çalışacağız” politikasının, Fransa çatlağı ile çelişmeye başladığını söyleyebiliriz. Biden yönetiminin, “AUKUS” olarak adlandırılan anlaşmayla İngiltere ve Avustralya’yı yanına alarak nükleer denizaltı teknolojisi ve kapasitesi sağlama amacıyla Çin’e gözdağı vermek istediği biliniyor.
Ancak Biden yönetiminin öngörülemeyen bu adımları neticesinde Fransa yaşanan sıkıntı, Cumhuriyetçi Kongre üyeleri tarafından ciddi eleştirilere uğruyor. Nitekim Cumhuriyetçi üyeler, Fransa ile ilişkilerin bozulmasının kabul edilemez olacağını vurguluyor. Zira Fransa, ABD’nin Avrupa’daki üçüncü büyük ticaret ortağı olarak ve ABD ile 140 milyar dolardan fazla ticaret hacmi var.
Bu hafta içinde ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın, Fransa ile gerginliği azaltmak için bir telefon diplomasisinde bulunması beklenirken, Başkan Biden’ın 30-31 Ekim tarihlerinde Roma’da düzenlenecek G-20 Zirvesi’nde ve Kasım ayının ilk haftasında Glasgow’da yapilacak İklim Zirvesi’nde Avrupalı müttefiklerine ne diyeceği şimdiden merak ediliyor. Bekleyip, göreceğiz!
ABD kamuoyundan Biden’a 5 soru
- Afganistan’da neden başarısız olundu?
- Sağlığında sorun var mı? Sürekli öksürmeye başladı,
- 10 Afgan sivilin yanlışlıkla öldürülmesinden sorumlu tutup, Pentagon’da istifasını isteyeceği biri var mı?
- Vaka ve ölüm sayılarına bakınca Kovid-19 ile mücadelede Donald Trump döneminden ne fark kaldı?
- Biden bu yılki performansıyla gelecek yılki Kongre ara seçimlerinde Demokratlara çoğunluğu kaybettirir mi?
76. BM Genel Kurulu’nun ana gündemi
Yarın, herkesin beklediği Birleşmiş Milletler’in (BM) 76. Genel Kurulu başlıyor. Önce Brezilya, sonra ABD ve 15.sırada Türkiye’nin konuşma yapacağı Genel Kurul’un ana gündem konuları “Kovid-19 salgınının atlatılması”, “sürdürülebilirliğin yeniden inşası”, “gezegenin ihtiyaçlarına cevap verilmesi”, “insan haklarına saygı gösterilmesi” ve “Birleşmiş Milletler’in yeniden canladırılması” olarak açıklandı.
Başkan Biden’ın, konuşmasını bitirdikten sonra hemen başkent Washington D.C’ye döneceği ve New York’ta hiçbir liderle görüşme yapmayacağı açıklandı. En az 83 devlet başkanı, 55 başbakanın katılacağı Genel Kurul’da ağırlıklı olarak Kovid-19 ile mücadelenin ele alınması öngörülürken, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın başta Afganistan olmak üzere bölgesel konulara değinmesi bekleniyor.
UNESCO’nun Dünya Mirası listesinde bulunan 12 bin yıllık Göbeklitepe’deki dikili taşın bir kopyası, Törenle Birleşmiş Milletler bahçesine daimi olarak yerleştirilecek.
‘Ukrayna’nın NATO’ya üye olması çok önemli’
ABD’de hem Ukrayna kökenli Amerikalılar hem de Kırım Türkleriyle aramız çok iyi. Türk-Amerikan toplumu üyeleri ile bazen bir araya gelerek ortak etkinlik yapıyorlar. Bilhassa Rusya’nın Kırım’ı işgali sonrası hem Washington D.C hem de New York’ta Kırım’a destek amaçlı protesto yürüyüşlerine bizler de katılmıştık. Özellikle ABD politikasında etkin olan Ukraynalı Amerikalılar, Türkleri çok seviyor.
Geçtiğimiz haftalarda, Washington D.C’ye gelen Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski’den hizmet madalyası alan Ukrayna İnsan Hakları Komite Başkanı ve Ukrayna Toplulukları Komite Başkanı Uluna Mazurkevich ile konuşma imkanım oldu. İşte önemli noktalar:
- Ukrayna’nın komşusu Türkiye’nin, iyi bir dost ve müttefik haline gelmesinden dolayı çok mutluyum,
- Rusya’nın Kırım’da yürüttüğü insan hakları ihlalleri içler acısı,
- Ukrayna, dış politikasında Batı’nın güçlü bir müttefikidir. Bugün Ukrayna, Rus saldırganlığına karşı bir siper olarak duruyor,
- Ukrayna diasporasında bizler, Başkan Biden ile Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski’nin görüşmesi sonrası yapılan ortak açıklamalarla cesaretlendik. Şimdi sözlerini yerine getirmek, ABD’ye kalmış durumda,
- ABD’nin Stratejik Ortaklık Komisyonu’nu canlandırmasını ve Stratejik Ortaklık Sözleşmesi’ni güncellemesini istiyoruz. Rusya’nın, ekonomisine güçlü bir darbe olacak Swift ödeme sisteminden çıkarılmasını istiyoruz,
- Başkan Biden’ın yakın gelecekte Ukrayna’yı ziyaret etmesini isteriz. Böyle bir gezi Ukrayna’ya güçlü bir destek sinyali gönderir.
ABD’de gözden kaçanlar
- Joe Biden yönetimi, Mısır’a yapılan 300 milyon dolarlık şartlı askeri yardımın 130 milyon dolarını “insan hakları endişeleri” nedeniyle askıya alıyor,
- ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Dairesi, hastaneye yatışlara karşı yüzde 93 korumayla Moderna, yüzde 88’le Pfizer-BioNTech ve yüzde 71 ile Johnson & Johnson aşılarının etkili olduğunu açıkladı,
- Teksas’ta Meksika sınırında göçmen krizi. 14 binden fazla göçmen, sınır köprüsünün altında çadır kurmuş durumda, ABD’ye geçmeyi bekliyor,
- Kovid-19’dan hayatını kaybeden Amerikan askerlerinin sayısı 46, 2020’de intihar eden ABD askerlerinin sayısı: 571
