BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (Turkish Journal) – Ali Çınar- Dünya Sağlık Örgütü Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, COVAX’ın 20 ülkeye 20 milyon dozdan fazla aşı gönderdiğini ve bu ay icinde 31 ülke daha 14,4 milyon doz aşı alacagini duyurdu.
Engeller ve darboğaz
Cenevre’de iki haftada bir yaptığı bilgilendirme sırasında konuşan Tedros, “Gelişmeler cesaret verici ancak COVAX aracılığıyla dağıtılan dozların hacmi hâlâ nispeten az” dedi. “Şimdi ana önceliklerimizden biri, COVAX’ın tüm ülkelere pandemiyi sona erdirmeleri konusunda destek verme hırsını artırmaktır. Bu, üretimi artırmak için acil eylem anlamına geliyor.” dedi.
Tedros, önümüzdeki hafta, DSÖ ve COVAX ortaklarının, üretimdeki “darboğaz”ları belirlemek ve çözüm önerilerini tartışmak için hükümet ve sektör temsilcileriyle bir araya geleceğini söyledi. Tedros yaptığı açıklamada “Şu anda üretim hızının ve hacminin artması konusunda ihracat yasaklarından cam, plastik ve tıpa gibi hammadde kıtlığına kadar birçok engelle karşı karşıyayız” dedi.
Fikri mülkiyet haklarından vazgeçilmesi
DSÖ, konuyla ilgili içerisinde patent haklarından feragat etmenin de yer aldığı dört yaklaşım üzerinde çalışmaktigini soyleyen Tedros, Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) 194 üyesinin tamamı tarafından kabul edilen 1994 anlaşmasına atıfta bulunarak, “Aşı üretim kapasitesine sahip birçok ülke, TRIPS anlaşmasında öngörüldüğü gibi fikri mülkiyet haklarından feragat ederek kendi aşılarını üretmeye başlayabilir,” dedi.
Kısa vadede, BM ajansı, aşı üreten şirketleri, şişeleme ve dolum ile yoğun üretim kapasitesi fazla olan diğer şirketlerle eşleştirdiğini dile getirerek, Johnson & Johnson ve Merck arasındaki bu hafta duyurulan ortaklığı örnek gösterdi. Tedros, “Bunun gibi daha çok ortaklıklara ihtiyacımız var; ve buna tüm bölgelerde ihtiyacımız var,” diyerek, DSÖ ‘nun ayrıca aşı patentlerine sahip şirketlerin bunları başka şirkete lisanslaması için ikili teknoloji transferlerini desteklediginin altini cizdi.
Konuşmasına, “Bu yaklaşımın iyi bir örneği, aşısı için teknolojiyi Guney Kore Cumhuriyeti’ndeki SKBio’ya ve COVAX için AstraZeneca aşıları üreten Hindistan Serum Enstitüsü’ne aktaran AstraZeneca’dır” diye devam eden Tedros, söz konusu yaklaşımın temel dezavantajının şeffaflık eksikliği olduğunu belirtti.
Üçüncü bir yaklaşım koordineli teknoloji transferi oldugunu belirten Tedros “bu sayede üniversiteler ve imalatçılar, DSÖ tarafından koordine edilen küresel bir mekanizma aracılığıyla diğer şirketlere aşılarını lisanslayabilirler. Bu, aynı zamanda, alıcı şirketlerdeki personelin eğitimini kolaylaştıracak ve altyapı yatırımlarını koordine edecektir.” dedi
DSÖ bilgilendirme toplantısında, KOVİD-19’un kökenini araştıran bağımsız ekibin hazırladıkları nihai raporu bu ay içinde yayınlayacakları bildirildi. Ekip lideri, Dr. Peter Ben Embarek, “Bir seneyi aşkın bir süre önce, koronavirüsün ilk ortaya çıktığı Çin’in Wuhan şehrinde elde edilen bulgular özet bir raporla birlikte 14 Mart haftasında yayınlanacaktır,” diye konuştu.
Dr. Embarek bir gazetecinin sorusuna “Her iki raporu da aynı anda basmaya ve yayınlamaya karar verdik, çünkü bunlar birbirini tamamlıyor ve bunları aynı anda yayınlamak mantıklı,” şeklinde cevap verdi.
