Türk-ABD ilişkilerinde S400- F35 krizi hala gündemin ana konularından biri olmaya devam ederken, Türkiye F-35 programına geri dönmek amacıyla ABD’de danışmanlık faaliyetinde bulunması için bir hukuk firması Arnold & Porter Kaye Scholer LLP anlaşmıştı. Türkiye bu firmaya altı aylık hizmeti için 750 bin dolar ödeyeceği açıklanırken, bende bu firmanın tam ne yapacağını öğrenmek için bazı araştırmalarda bulundum.

Firmanın avukatlarına ve basın birimi, telefon ve emaille bilgi alma talebimi cevapsız bırakırken, “ciddiyetsiz” ve “sorumsuz” bir firma görüntüsü verdi. Türkiye’nin haklı olarak F35 programında ortak üretici olarak sorumluklarını yerine getirmesi yönündeki çalışmaları takdire şayandır. Ancak o kadar lobi ve PR firması var ki yapılmayanlar daha çok öne çıktı.

Bence bu konuda, Türk kamuoyunda bilgilendirilmesi oldukça önem arz ediyor. S400-F35 konusu sadece Türk-ABD ilişkileri içinde değil, Türkiye’nin askeri, ekonomik ve sosyal alanlarını etkileyebilecek olduğu bir resimde bakmak gerekmektedir.

SSTEK Savunma Sanayi Teknolojileri şirketi ABD’de Arnold & Porter Kaye Scholer LLP isimli firma arasındaki antlaşmanın detaylarının ABD’nin Adalet Bakanlığına bağlı FARA (Yabancı Acente Kayıt Yasası) 14 sayfasında görebiliyorsunuz.( https://efile.fara.gov/docs/1750-Exhibit-AB-20210216-35.pdf)

Genel olarak, Türkiyenin F35 programında kalması için karmaşık jeopolitik ve ticari faktörleri de göz önüne alarak bir strateji önereceğini, ABD’li ticari ortaklarına ulaşacağını, ticari yaptırımları takip edeceğini belirtiyor. ABD Kongresinde Savunma Bütçe kanunda Türkiye’ye verilen F 35’lerin tekrar ABD Hava Kuvvetlerine envanterine verilmesi net olarak belirtilmişken bu hukuk firmasının yasaya karşı nasıl bir başarı sergileceğini çok bilemedim.

Türkiyeye haklı olarak tazminat ödenmesi konusunda bir çalışma yapılacağı ile ilgili de hiçbir ibare FARA maddelerinde görünmüyor.F35’in ana üreticilerinden Lockheed Martini aşan bir konu olduğu bilinse de bu hukuk firmasının ticari ortaklarla ilişkide olacağı ibaresi de anlamı çok net değil.

KISA NOTLAR:

Türkiye 1999’dan bu yana JSF programının önemli bir üyesi idi.

Türk şirketler F-35 savaş uçağının 900’den fazla parçasını üretiyor.

Programa katkı yapan Türk şirketleri: Aselsan, Tusaş-Tai, Ayesaş, Kale Havacılık, Roketsan-Tübitak, Mikes AŞ, Alp Havacılık.

Bu parçalara uçak gövdesi ekseni, roket motoru sistemleri, kokpit görüntü sistemleri ve iniş takımları dahildi.