ABD Başkanı Biden ve yönetiminin bilhassa bu sene dış politikada üç alana daha çok yoğunlaştığını gördük.
Ukrayna'daki savaş, İsrail-Hamas Savaşı ve Asya Pasifik bölgesine öncelik. Başkan Biden'ın bilhassa Türkiye ile ilişkilerini mesafeli tuttuğu görülürken, Cumhurbaşkanı Erdoğan da birçok kez ABD'nin yanlış uyguladığı dış politikaları net şekilde kamuoyu ile paylaştı.
Türkiye-ABD ilişkilerinin ilk ana konusu savunma ve güvenlik alanı oldu. Bilhassa İsveç'in NATO üyeliği konusu ile Türkiye'ye yıllardır bekletilerek verilmeyen F-16 satış ve modernizasyonu ilk ana gündem maddesine dönüştü. Geçen gün, TBMM Dış İlişkiler Komisyonu'nda İsveç'in NATO üyeliğine yeşil ışık yakılması ile beraber Washington'ın umudu arttı. İlerleyen haftalarda TBMM Genel Kurulu'nda İsveç'in NATO üyeliğinin geçmesinin çok yüksek ihtimal olduğu da gelen bilgiler arasında. Hal böyleyken Ankara da, ABD Kongresi'nin F16 konusunda sorun çıkarmadan eş zamanlı satışın onaylanmasını istiyor.
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN'IN ABD ZİYARETLERİ ÖNÜMÜZDEKİ YIL ARTABİLİR
2024'ün ilk aylarında bu sıcak gelişmeleri görme ihtimalimizle beraber Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, Başkan Biden tarafından Beyaz Saray'da ağırlanması da kulislerde konuşuluyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Haziran'da Washington'da yapılacak NATO Zirvesi ve Eylül ayında New York'taki BM Genel Kurulu'na katılması planı ile Türkiye-Ankara hattında yoğun diplomasi trafiği göreceğiz. Bununla beraber Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın ABD'li mevkidaşı Antony Blinken ile telefon ve yüzyüze görüşmelerindeki trafiğe bakarsak, ciddi bir iletişim ağının oluştuğunu da söyleyebiliriz.
İSRAİL - HAMAS ÇATIŞMASINDA İKİ ÜLKE ARASINDA ANLAŞMA YOK
ABD'nin İsrail'e tam desteğinin, Türkiye'nin acil ateşkes çağırıları ve Netanyahu hükümetine sert tepkileri altında, direkt olmasa da dolaylı olarak Türk-ABD ilişkilerine olumsuz etki etttiğini söyleyebiliriz.
Bilhassa ABD Kongresi, Türkiye'nin Hamas'ı terör örgütü olarak tanımamasından rahatsız olurken, Türkiye de acil insanı yardım ve adaletli bir İsrail-Filistin denklemi için çaba harcıyor.
Yine Ortadoğu'da, Suriye'de ABD'nin YPG-PKK terör örgütlerine eğit-donat çatısı altında maddi desteğinin 2024'te devam etmesi de Türkiye'yi rahatsız etmeye devam ediyor. Her nekadar ABD, PKK'yı terör örgütü olarak tanısa da, PKK ile bağı olan SDF'nin DEAŞ ile mücadele için destek verdiğini öne sürüyor. Ancak Türkiye'ye terör saldırıları olduğu zaman, Türk kamuoyunun tepkisi de unutulmamalı. Zira son dönemde birçok ankette ABD'ye karşı algının çok daha kötüye gittiğini söyleyebiliriz. O nedenle iki ülke arasında güven inşa edilmesi çok kritik ve önemli. Aksi takdirde 2024 yılında inişli çıkışlı bir yıla daha hazırlıklı olmamız gerekiyor
EN POZİTİF ALAN: TİCARET HACMİ
Türkiye - ABD ticaret hacmi son üç yılda 62 artarak, 35 milyar doları geçen bir rakama ulaştı. 1000'in üzerinde ABD'li şirketin Türkiye'de büyük bir istihdam olanağını açmasıyla beraber Türk şirketlerinin de son dönemde ABD'ye yatırımları ciddi şekilde artmış durumda. Otomotiv sanayi, mücevher ve tekstilde önemli ihracat olanakları görülürken, enerji alanında büyük fırsatların 2024'te değerlendirilme ihtimali çok yüksek.
ABD'DE SEÇİM YILI VE İKİLİ İLİŞKİLERE ETKİSİ
Türkiye'de yerel seçimler ve ABD'deki başkanlık seçimleriyle beraber iki ülkede seçim odaklı bir gündem olacak. Başkan Biden'ın anketlerde Eski Başkan Trump'ın arkasında kalması Demokratları endişelendirirken, Trump'ın tekrar seçilmesi ile dış politikada farklı şahin adımlar atması muhtemel.
Eğer Başkan Biden tekrar kazanırse, Türk-ABD ilişkilerinde çok değişim olmadan Biden'ın ilk dönemi gibi gitmesi bekleniyor. Trump kazanırsa ise Cumhurbaşkanı Erdoğan ile kişisel yakınlığı ile beraber daha sıcak bir ilişki olması muhtemel. Hatırlanılacağı üzere Trump son yılında Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı Beyaz Saray'da 4 saat ağırlamış ve Kongre üyeleri ile de bir araya getirmişti. Yani Trump ile kişisel bir ikili ilişki, Biden ile kurumlar arası ama mesafeli bir ilişki olabileceğini dile getirebiliriz.
Her hali ile Türk-ABD ilişkileri, dünyada yaşanan farklı jeopolitik dengeler ile beraber kritik bir yıla giriyor.
Güven sorunun düzeltilmesi, NATO içinde daha yakın bir ilişki, Ortadoğu'da yaşanan krizlerin çözümünde Türkiye'nin dinlenmesi ve karşılıklı anlayış önemli olacak.
* Haberin görselleri Shutterstock'tan servis edilmiştir.
